Sınav olduğu düşüncesi size kendinizi sıkışmış ve çaresiz hissettiriyor; sınav esnasında yetersizlik düşünceleri ile kaygılanıyor; sınav öncesi yaptığınız denemelerde gösterdiğiniz performansı sınavda gösteremiyor olabilirsiniz. Bu duygu ve düşüncelerin içerisindeyken sınavlara girmek sizin için oldukça zor bir eylemdir ve genellikle sınavlara girmemenin bir yolunun ararsınız. Eğer bu durumları yaşamınızda deneyimliyor iseniz sınav kaygınız olabilir.
Sınav kaygısı, kişinin sınav esnasında performansının ve akranlarının performansının değerlendirmesini ve kıyaslamasını yapmasından kaynaklanan, altında yetersizlik, özgüven eksikliğinin ve onaylanma isteğinin olduğu yoğun bir kaygıdır. Sınav kaygısı olan kişi kendisinin ve akranların ne kadar iyi olabileceği konusunda başa çıkması zor bir kaygı yaşar ve yaşadığı bu yoğun kaygı bazı bilişsel ve fiziksel değişimleri ortaya çıkararak kişinin performansının düşmesine sebep olabilir (Wine,1971).
Terleme, kızarma, kalp çarpıntısı, gözlerde bulanıklık veya mide bulantısı gibi fiziksel değişimlerle birlikte; konsantrasyon, hafıza ve dikkat gibi bilişsel alanlarda problemlere sebebiyet verebilir. Bu fiziksel ve bilişsel değişimlerle, kişi panik halinde sınav başarısını yükseltmeye çalışmaktadır ancak bu oldukça zor bir eylemdir. Böylelikle kişi kendisini kaygı döngüsünün içerisinde bulmaktadır (Cassady and Johnson, 2002).
Yoğun çalışmalarına rağmen, sınav esnasında yaşadığı kaygıyla baş edemeyen kişi uğradığı başarısızlık ile kendisine olan güvenini; yetersizlik düşünceleri ile motivasyonunu kaybedebilir. Sınav kaygısı olan çocuk ve ergenler ebeveynlerine karşın kendilerini suçlu hissedebilirler. Bu olumsuz deneyimler kişilerin sınavlara karşı olumsuz algı geliştirmelerine sebep olur. (Depreeuw, 1984).
Sınavı olumsuz olarak algılayan kişilerin, yaşadıkları bu kaygı ile baş etmek üzerine iki yöntem geliştirdiklerini gözlemlenmektedir. Öncelikle, kişi ya yorucu ve hırpalayıcı bir tempo ile olağanın üzerinde çalışmalar yapacak ya da ikinci yöntem olarak sınavlara girmeyi reddedecektir (Mandler and Sarason, 1952).
Kaygı ile baş etme noktasında kullanılan bu iki yöntemin de başarı ile sonuçlanmadığını ve kişilerde başka depresyon ya da yaygın kaygı bozukluğu gibi başka ruhsal problemlere sebep olduğu görülmektedir.
SANAL GERÇEKLİK TEKNOLOJİSİ İLE SINAV KAYGISI TEDAVİSİ NASIL UYGULANIR?
Öncelikle öğrencilerin girecekleri sınavlar listelenir, öncelik sırasına göre bir yol haritası oluşturulur. Öğrenci ile psikolog VR da sınav anında ne tip duygular ve düşünceler yaşadığını beraber inceler. Burada amaç, öğrencinin gireceği sınavlarda kendi çarpık düşüncelerini yakalaması, kötümser bakış açılarını fark ederek olumlu bilişsel müdahaleler yapması ve kendini en iyi şekilde temsil edebilmesine yardımcı olmaktır.
Sanal gerçeklik terapisi ile sınav kaygısı oldukça başarıyla kısa sürede tedavi edilmektedir. Burada öğrencinin birebir katılımı ve aşma motivasyonu ilerlemeyi yönlendiren temel süreçlerdendir. Kişinin alt yapısının kuvvetli olması, bilgi eksikliklerini gidermesi, terapistin vereceği ödevleri eksiksiz yapması ile kişi sınav kaygısıyla nasıl baş edeceğini kalıcı bir şekilde deneyimler, öğrenir.
Hayat boyu işine yarayacak rahatlama teknikleriyle ve bir dizi VR sahnesi ve bilişsel baş etme egzersizleri ile her sınava yüksek motivasyonla girebilecek düzeye gelir.
Kaynakça:
Cassady, J. And Johnson, R. (2002). Cognitive test anxiety and academic performance. Contemporary Educational Psychology 27, 270–295
Depreeuw, E. A. M. (1984). A profile of the test-anxious student. International Review of Applied Psychology, 33, 221–232.
Mandler, G. Ve Sarason, S. B. A study of anxiety and learning. Journal of Abnormal and Social Psychology, 1952, 47, 166-173.
Wine, J. (1971). Test anxiety and direction of attention. Psychological Bulletin. Vol. 76, No. 2, 92—104. University of Waterloo.